Verpact vraagt Raad van State om pauzeknop in te drukken

We zijn het oneens met de last onder dwangsom van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) die voorschrijft om per 1 januari 2026 het statiegeld te verhogen of een retourbonus aan te bieden. Daartegen zijn we in beroep gegaan en die procedure loopt. Met een voorlopige voorziening willen we voorkomen dat er tussentijds onomkeerbare stappen moeten worden gezet en willen we de besluitvorming zuiver houden. 

Samen met producenten en supermarkten werkt Verpact hard aan het behalen van de 90% doelstelling voor het innemen van statiegeldverpakkingen. In relatief korte tijd zijn flinke resultaten geboekt: inmiddels recyclen we in Nederland jaarlijks zo’n 3,6 miljard plastic flessen en blikjes. We richten ons nu op de eindstreep. Deze zaak draait om de vraag hoe we die eindstreep het snelst bereiken. Met een brede waaier aan maatregelen en initiatieven waarvan we weten dat ze echt werken, zet Verpact in op een totaalaanpak die ons daar het snelst brengt: meer innamepunten, andere typen innamepunten en gerichte publiekscampagnes. 

Meer innamepunten
De grootste winst zit op dit moment in het uitbreiden van het aantal innamepunten. Uit onderzoek en praktijkervaring weten we dat daar de belangrijkste bottleneck ligt. Daarom ligt de volle focus van Verpact en haar achterban op uitbreiding daarvan: van reguliere innamepunten, retourshops, bulkinnamepunten tot donatiepunten bij verenigingen en sportclubs. Ook worden piek- en pop-uplocaties ingezet op evenementen. Verder investeren we in gerichte publiekscampagnes om consumenten (in het bijzonder jongeren) te helpen de weg naar de inzameling nog makkelijker te vinden. 

Een abrupte verhoging van het statiegeld of het invoeren van een retourbonus doorkruist deze effectieve route. Het verlegt capaciteit, vertraagt de uitbreiding van innamepunten en haalt tempo uit maatregelen waarvan we zeker weten dat ze werken. Een extra financiële prikkel, zoals de ILT wil opleggen, doorkruist deze inspanningen en werkt daarmee averechts. Onderzoek laat namelijk zien dat consumenten daardoor niet ineens veel meer plastic flesjes gaan inleveren. 

Bovendien levert een hogere waarde van statiegeldverpakkingen ook ongewenste effecten op: het kan meer opengebroken prullenbakken en extra afval rondom innamepunten opleveren. In de grensstreek ontstaat daarnaast het risico dat door nog meer buitenlandse verpakkingen in Nederland worden ingeleverd, wat het systeem belast zonder dat het bijdraagt aan het Nederlandse inzamelpercentage. Statiegeldtoerisme is iets dat we nu al zien.

Kortom: deze last onder dwangsom brengt de eindstreep verder uit zicht in plaats van dichterbij. Daarom vragen we de Raad van State dus om op de pauzeknop te drukken. Er loopt al een bodemprocedure tegen deze plannen en het is verstandig deze af te wachten. 

Uitspraak is op donderdag 4 december