Verslag: EPRO bijeenkomst 2025 in Amsterdam

Op het programma stond een inhoudelijke kennismaking met het Nederlandse systeem, verzorgd door o.a. Bianca Lambrechts, Paul Christiaens en Marchel van de Grift van Verpact. Zij gaven uitleg over de Nederlandse resultaten op het gebied van inzameling, logistiek en kwaliteitsborging. Veel vragen volgden: over consumentengedrag, maar ook over internationale verschillen en hoe wetgeving innovatie kan versnellen maar soms ook afremmen. De verschillende ervaringen waren erg interessant: zo bleek het een uitdaging hoe je een Canadese afvalketen met honderden kilometers afstand ertussen vergelijkt met de ketens in Nederland, waar alles op een zakdoek ligt.  

Daarna volgde het zogenaamde carouseldebat, geleid door moderator Donatello Piras, waarin deelnemers werden onderverdeeld in drie groepen: voor en tegen, met daar tussenin de ‘rechters’ die mochten beslissen welke van de twee het sterkste debat voerde. Drie stellingen vormden de rode draad: 

Stelling 1: Zonder financiële prikkels voor recyclaat gaat de benodigde capaciteit voor 2030/2035 niet op tijd gerealiseerd worden. 

De meerderheid onderschreef dat financiële stimulans nodig is. Of dat dan via marktprijzen en bijvoorbeeld kortingen gaat, of via tijdelijke financiële ondersteuning vanuit de overheid, werd niet beslist. Wat vooral duidelijk werd: iemand zal moeten gaan betalen, de vraag is alleen waar in de keten we die kost het best kunnen neerleggen. 

Stelling 2: Chemische recycling kan de belofte waarmaken.  

Hoewel de technologie richting de toekomst noodzakelijk wordt geacht als aanvulling op mechanische recycling, met name voor voedselcontacttoepassingen en complexe stromen, was de dominante conclusie dat het opzetten ervan langer duurt dan werd voorspeld. Mechanische recycling blijft leidend, chemische technologie aanvullend en met name uiteraard voor food grade recyclaat, met erg grote verschillen per land. Iedereen leek er de waarde van in te zien, maar er was wel wat discussie over wat ‘de belofte’ dan precies was en of we die dan als waargemaakt kunnen beschouwen. 

Stelling 3: Nascheiding is de sleutel om EU-doelstellingen te behalen.

Internationaal bleek dit onderwerp sterk situationeel: geografie, gedrag en infrastructuur maken dat geen enkel model ‘dé oplossing’ is. Nascheiding bleek afhankelijk van locatie en omgeving een noodzakelijke optie, en werkt bijvoorbeeld erg goed in stedelijke (hoogbouw)omgevingen. Waar bronscheiding wél mogelijk is werd de opvatting breed gedeeld dat burgers nog steeds gemotiveerd moeten blijven om schoon en goed te scheiden: de mens blijft de zwakste én tegelijkertijd de meest cruciale schakel in de keten. Andere landen blijven wel vasthouden aan bronscheiding, maar zien steeds meer in dat er een grens is aan wat dit kan opleveren. Met de hoge doelstelling op komst groeit het besef dat nascheiding een belangrijke optie is. 

Nascheiding: leren van de praktijk 

Na deze duik in de theorie moest natuurlijk ook de praktische kant belicht worden. Tijdens een bezoek aan AEB Amsterdam zagen deelnemers hoe nascheiding in Nederland op grote schaal wordt toegepast en hoe deze inzamelmethode verder kan bijdragen aan hogere recyclingresultaten en betere grondstofkwaliteit. De nascheiding in Amsterdam is van een hoog niveau en scheidt maar liefst 9 verschillende materialen uit het verzamelde restafval. Jaarlijks wordt hier 300.000 ton restafval verwerkt, waaruit plastics, drankenkartons, metalen en papier gescheiden worden. Een indrukwekkend bezoek waar opnieuw enorm veel vragen uit voortkwamen, zoals we merkten bij de presentatie achteraf.  

Wat deze bijeenkomst vooral liet zien is dat we wereldwijd voor grofweg dezelfde uitdagingen staan. Marktwerking, investeringszekerheid, technologie en gedrag moeten hand in hand gaan als we een écht circulaire plasticketen willen. Samenwerking stopt op dit onderwerp niet bij de grens en het is aan ons om elkaar te blijven opzoeken en de handen in elkaar te slaan.